Bệnh sốt rét là gì? Cách phòng tránh bệnh ra sao?

Sốt rét là một trong những bệnh lý nguy hiểm trên thế giới. Đây là căn bệnh truyền nhiễm tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe thông qua vật trung gian là muỗi. Vậy bệnh sốt rét là gì? Cách phòng tránh ra sao? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc trên. 

Sốt rét là một căn bệnh có khả năng lây từ người sang người thông qua muỗi đốt. Tùy thuộc vào loại ký sinh trùng, thể trạng mà người bệnh sốt rét sẽ có những triệu chứng khác nhau. Tuy nhiên, bệnh sốt rét nếu không được ngăn chặn chữa trị kịp thời sẽ gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe. 

1. Những điều cần biết về bệnh sốt rét 

Bệnh sốt rét là gì? Sốt rét là căn bệnh truyền nhiễm phân bổ nhiều ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới Châu Á, Châu Mỹ và châu Phi do ký sinh trùng Plasmodium gây ra. Khi bị muỗi Anophen đốt từ 10 – 15 ngày thì sẽ mắc bệnh sốt rét. Theo thống kế của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hàng năm có khoảng 515 triệu người mắc sốt rét, trong đó có khoảng 1 – 3 triệu người tử vong, đặc biệt là trẻ em.

Tại Việt Nam sốt rét cũng là một căn bệnh đáng lo ngại hiện nay, nhất là vào mùa mưa sẽ tạo cơ hội cho muỗi sinh sản nhanh và lây lan mầm bệnh khắp nơi. Bệnh nếu được phát hiện và chữa trị kịp thời sẽ không ảnh hưởng gì đến sức khỏe. Tuy nhiên, sốt rét trở nặng sẽ có những diễn biến khó lường và có thể dẫn đến tử vong trong vài giờ, tỷ lệ tử vong khi mắc bệnh là 20%. Vì vậy, người bị sốt rét cần được chăm sóc và điều trị với một chế độ đặc biệt. 

Sốt rét lây lan chủ yếu qua vật trung gian là muỗi
Sốt rét lây lan chủ yếu qua vật trung gian là muỗi

Với trẻ em khi bị sốt rét nặng sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như tổn thương não trực tiếp và mất máu do sốt rét thể não. Trường hợp này nếu may mắn vượt qua thì vẫn để lại nhiều hệ lụy cho sức khỏe như: Suy giảm nhận thức, thần kinh, động kinh, rối loạn nhận thức về sau. 

2. Nguyên nhân dẫn đến bệnh sốt rét

Như đã nêu trên, nguyên nhân bệnh sốt rét chủ yếu là do ký sinh trùng sốt rét Plasmodium gây ra. Loại ký sinh trùng này lây lan bệnh thông trung gian là muỗi Anopheles chích vào máu. Thông thường, các loại ký sinh trùng này không thể sinh sống ở môi trường bên ngoài mà chỉ tồn tại trong cơ thể của muỗi và máu người. 

Người bình thường khi bị muỗi Anopheles đốt, ký sinh trùng sẽ tấn công vào tế bào gan. Sau đó, tiếp tục xâm nhập và sinh sôi ở các tế bào hồng cầu. Vì vậy, mỗi khi hồng cầu bị ký sinh trùng làm vỡ, người bệnh sẽ có những triệu chứng sốt khác nhau. Thời gian ủ bệnh từ khi bị muỗi đốt đến xuất hiện những triệu chứng ban đầu là từ 10 – 15 ngày, tùy vào loại ký sinh trùng truyền bệnh, cũng như sức khỏe mỗi người.

Khi bị muỗi Anopheles chích vào máu người bệnh sẽ bị sốt rét
Khi bị muỗi Anopheles chích vào máu người bệnh sẽ bị sốt rét

3. Bệnh sốt rét có những triệu chứng gì?

Các triệu chứng của bệnh sốt rét sẽ tùy thuộc vào loại ký sinh trùng mà người bệnh nhiễm mà có những biểu hiện sốt rét thông thường hay là sốt rét ác tính. 

3.1. Dấu hiệu sốt rét thông thường

Triệu chứng ban đầu của bệnh sốt rét thường không đe dọa đến tính mạng con người. Người bị sốt rét thông thường sẽ có những biểu hiện sau: 

Sốt sơ nhiễm: Xuất hiện đầu tiên nhưng không điển hình, người bệnh có biểu hiện sốt cao liên tục trong vài ngày tương tự như các bệnh thông thường nên rất khó phân biệt.

Sốt điển hình: Được chia làm 3 giai đoạn

  • Giai đoạn rét run: Toàn thân run rẩy, môi tái, nổi da gà trong khoảng thời gian từ 30 phút – 2 giờ. 
  • Giai đoạn sốt nóng: Trong trường hợp này người bệnh sẽ giảm run rẩy mà thân nhiệt lại bắt đầu sẽ nóng dần có thể lên đến 41 độ, mặt đỏ, da khô, đau đầu, tim đập nhanh, thở mạnh, khát nước có thể kéo dài đến 3 giờ. 
  • Giai đoạn vã mồ hôi: Người bệnh sẽ cảm thấy dễ chịu hơn do thân nhiệt bắt đầu giảm, ra mồ nhiều, giảm tình trạng đau đầu và khát nước. 

Sốt thể cụt: Không xuất hiện thành cơn mà chỉ có dấu hiệu rét run, có thể kéo dài từ 1 – 2 giờ. Dạng sốt này chỉ gặp ở những người bệnh nhân mắc bệnh sốt rét nhiều năm. 

Ký sinh trùng lạnh: Chỉ gặp ở những người đã khỏi bệnh nhưng cơ thể vẫn còn mầm bệnh. Những trường hợp này nếu thực hiện xét nghiệm vẫn cho kết quả dương tính với sốt rét nhưng không có biểu hiện sốt, sức khỏe ổn định. 

Tương tự như cảm cúm, triệu chứng điển hình của sốt rét là sốt cao
Tương tự như cảm cúm, triệu chứng điển hình của sốt rét là sốt cao

3.2. Dấu hiệu sốt rét ác tính

Bên cạnh triệu chứng của bệnh sốt rét thông thường, sốt rét ác tính được chia làm 3 dạng sau:

Thể não: Người bệnh sẽ có tỷ lệ tử vong cao kèm theo tình trạng rối loạn ý thức, sốt cao liên miên, nhức đầu dữ dội, tiêu chảy là dấu hiệu sốt rét ác tính cần phải nâng cao cảnh giác. 

Thể giá lạnh: Xuất hiện tình trạng tụt huyết áp, da xanh tái nhợt, đổ mồ hôi nhiều, nhức đầu dữ dội, lạnh toàn thân. 

Thể tiêu hóa: Người bệnh sẽ đau bụng dữ dội, buồn nôn, tiêu chảy, thân nhiệt hạ.

Thể gan: Người bệnh có hiện tượng vàng da, củng mạc mắt vàng hoặc buồn nôn.

4. Những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh 

Sốt rét là căn bệnh mà bất kỳ đối tượng nào cũng có thể đối mặt nhưng thường phổ biến ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Tuy nhiên, dưới đây là những đối tượng có nguy cơ bị sốt rét cao mà bạn nên lưu ý: 

– Trẻ em và trẻ sơ sinh do chưa có khả năng tự bảo vệ mình khi bị muỗi đốt. 

– Người đi đến nơi có dịch sốt rét

– Những người sống trong môi trường bị ô nhiễm, điều kiện sinh hoạt không đảm bảo, cũng như không biết cách phòng ngừa bệnh.

– Người nghi ngờ bị muỗi Anophen đốt nhưng lại không đến cơ sở y tế để kiểm tra.

Trẻ em là đối tượng rất dễ bị muỗi tấn công va gây bệnh
Trẻ em là đối tượng rất dễ bị muỗi tấn công va gây bệnh

5. Cách phòng tránh bệnh sốt hiệu quả

Bên cạnh việc điều trị bệnh sốt rét, thì tìm hiểu về cách phòng tránh bệnh sốt rét cũng là vấn đề quan tâm hàng đầu của nhiều người. Dưới đây, là những biện pháp phòng bệnh mà bạn nên áp dụng để hạn chế nguy cơ mắc bệnh: 

– Phun thuốc muỗi định kỳ trong nhà và ngoài vườn. 

– Sử dụng màn khi đi ngủ kể cả buổi trưa hay buổi tối.

– Đi đến nơi có dịch thì hãy mang theo thuốc đuổi muỗi, mặc áo tay dài, quần dài để hạn chế bị muỗi đốt. 

Sốt rét là một căn bệnh đáng lo ngại hiện nay và tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe. Mong rằng, những thông tin mà Organika Việt Nam đã chia sẻ trong bài viết sẽ giải đáp được câu hỏi bệnh sốt rét là gì. Cùng với đó là giúp bạn đọc có cái nhìn tổng quát về căn bệnh sốt rét bao gồm nguyên nhân, dấu hiệu, cũng như là cách phòng ngừa bệnh hiệu quả.