Organikavietnam.com

Tiểu đường là căn bệnh rất nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe. Vậy bệnh tiểu đường là gì? Để có cái nhìn tổng quát hơn về bệnh tiểu đường, cũng như nguyên nhân và cách điều trị bệnh. Mời bạn đọc tìm hiểu qua bài viết dưới đây. 

1. Bệnh tiểu đường là gì?

Tiểu đường còn được gọi với tên là đái tháo đường, là một bệnh lý thuộc nhóm nội khoa. Do rối loạn chuyển hóa khiến nồng độ insulin trong cơ thể không ổn định, làm tăng lượng đường trong máu. Thông thường, lượng đường trong máu khi đói sẽ thấp hơn so với mức bình thường, mức độ an toàn phải dao động từ 70 – 100 mg/dL hoặc 3,9 – 5,6 mmol/L. Nếu chỉ số đường huyết lúc đói vượt quá 126mg/dL (7mmol/L) thì đây là một dấu hiệu nhận biết của bệnh tiểu đường. 

Khi lượng đường trong máu tăng, dẫn đến hàng loạt các vấn đề về sức khỏe. Đặc biệt là đái tháo đường tuýp 2 sẽ ảnh hưởng đến thị lực, gây mù lòa, chạy thận nhân tạo và đoạn chi. Hơn thế, tiểu đường cũng là nguyên nhân gây ra các bệnh về tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, thậm chí là tử vong. 

Trường hợp bị tiểu đường nhưng người bệnh kiểm soát được lượng đường trong máu và theo dõi thường xuyên. Để lượng đường trong máu nằm trong mức an toàn thì sẽ hạn chế được những nguy cơ về sức khỏe nêu trên. 

Các dạng của tiểu đường

Dựa vào tình trạng bệnh và những đặc điểm bệnh tiểu đường được chia thành các dạng sau: Tiểu đường tuýp 1, tuýp 2 và tiểu đường thai kỳ. 

• Tiểu đường tuýp 1: Là trường hợp cơ thể không sản sinh được nồng độ insulin, người bệnh phải sử dụng insulin nhân tạo mỗi ngày. 
• Tiểu đường tuýp 2: Người mắc tiểu đường dạng này sẽ ảnh hưởng đến quá trình sử dụng insulin, các tế bào sẽ vô hiệu với insulin dù cơ thể vẫn sản xuất ra insulin. 
• Tiểu đường thai kỳ: Xảy ra ở phụ nữ mang thai, là giai đoạn cơ thể ít nhạy cảm hơn với Insulin. Tuy nhiên, chỉ xảy ra ở một số trường hợp, bệnh có thể hết sau sinh.

2. Triệu chứng của bệnh tiểu đường

Triệu chứng ban đầu của bệnh tiểu đường là chỉ số glucose trong máu cao hơn mức bình thường. Hầu hết các dấu hiệu nhận biết bệnh tiểu đường ở mỗi người là khác nhau. Có những trường hợp không xuất hiện bất kỳ triệu chứng gì hoặc có những triệu chứng rất mơ hồ dễ nhầm lẫn với các bệnh khác, đến khi bệnh diễn biến phức tạp mới phát hiện. 

2.1. Tiểu đường tuýp 1

Nếu xuất hiện một trong những triệu chứng dưới đây bạn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời: 

• Đói và mệt: Khi cơ thể chuyển hóa thức ăn thành glucose, được tế bào lấy làm năng lượng. Nhưng các tế bào lại cần insulin để hấp thụ glucose, nếu cơ thể không sản xuất ra insulin hoặc các tế bào kháng lại insulin mà cơ thể tạo ra. Dẫn đến thiếu insulin, tế bào sẽ không có đủ glucose để chuyển đổi thành năng lượng. Điều này, làm cho người bệnh cảm thấy đói và mệt mỏi hơn bình thường. 
• Khát nước và đi tiểu nhiều hơn: Trung bình mỗi ngày người bình thường sẽ đi tiểu từ 4 – 7 lần. Tuy nhiên, người mắc bệnh tiểu đường sẽ đi tiểu nhiều hơn, do lượng đường trong máu cao, ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của thận, khiến cơ thể tạo ra nhiều nước tiểu và bị mất nước. Làm cho người bệnh phải đi tiểu thường xuyên và phải uống nước nhiều hơn. 
• Sụt nhiều cân: Trong trường hợp này dù người bệnh ăn nhiều nhưng số cân nặng vẫn sụt, do cơ thể không hấp thụ được chất dinh dưỡng. 
• Khô miệng, khát nước và ngứa da: Do cơ thể sử dụng chất lỏng để đi tiểu, nên không thể cấp ẩm cho các bộ phận trên cơ thể. Dẫn đến tình trạng mất nước, khô miệng, khô da hoặc bị ngứa da. 

2.2. Tiểu đường tuýp 2

Bệnh sẽ không xuất hiện các triệu chứng rõ ràng như tiểu đường tuýp 1. Thường được phát hiện khi vô tình làm xét nghiệm glucose máu hoặc thăm khám các vết thương nhiễm trùng. Tiểu đường có thể phát triển trong nhiều năm và rất khó nhận biết. Dưới đây là một số dấu hiệu mà bạn nên lưu ý: 

• Nhiễm trùng nấm men: Khi mắc bệnh tiểu đường cả nam và nữ giới đều bị nhiễm trùng nấm men. Nhiễm trùng thường phát triển ở các nếp ấm và ẩm của da như: Giữa ngón tay và ngón chân, dưới ngực hoặc cơ quan sinh dục. 
• Vết thương lâu lành: Khi lượng đường trong máu cao sẽ ảnh hưởng đến lưu lượng máu và gây tổn thương hệ thần kinh khiến các vết thương lâu lành. Đồng thời, còn làm cho người bệnh cảm thấy đau hoặc tê ở chân. 

2.3. Tiểu đường thai kỳ

Bệnh tiểu đường khi đang mang thai thường không có triệu chứng rõ ràng. Nếu có thì thai phụ chỉ cảm thấy khát nước và phải đi tiểu nhiều hơn bình thường. Trường hợp này thường phát hiện khi thai phụ làm nghiệm pháp dung nạp glucose đường ống 3 mẫu khi mang thai được 28 tuần. 

3. Đâu là nguyên nhân bị tiểu đường?

Insulin là một loại hormone được sản sinh ở tuyến tụy, có tác dụng chuyển hóa các chất carbohydrate và các mô mỡ thành năng lượng cho cơ thể. Giúp giảm lượng đường trong máu, bằng cách cho glucose xâm nhập vào tế bào, sau đó chuyển đổi thành năng lượng. Tuy nhiên, với người bị tiểu đường thì quá trình này bị cản trở bởi nhiều nguyên nhân.

3.1. Nguyên nhân bị tiểu đường tuýp 1 

Với người bệnh tiểu đường tuýp 1, hệ miễn dịch sẽ tấn công nhầm vào tế bào beta – tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy, dẫn đến suy giảm nồng độ hormone này trong cơ thể. Khi nồng độ insulin thấp sẽ khiến glucose không thể xâm nhập vào tế bào mà ở lại trong máu, gây ra tình trạng tăng đường huyết. 

Hiện vẫn chưa tìm được nguyên nhân gây tiểu đường tuýp 1, các nhà nghiên cứu vẫn đang trong quá trình làm rõ nguyên nhân. Nhưng có một số ý kiến cho rằng di truyền và môi trường có khả năng dẫn đến bệnh này. 

3.2. Nguyên nhân bị tiểu đường tuýp 2

Ở tiểu đường tuýp 2, các tế bào trong cơ thể sẽ bắt đầu kháng insulin trong tuyến tụy, dẫn đến không thể sản xuất đủ insulin để chống lại sức đề kháng này. Lúc này, glucose sẽ tích tụ trong máu mà không di chuyển đến các tế bào khác, dẫn đến mức đường huyết trong máu tăng. 

Tương tự tiểu đường tuýp 1, các chuyên gia sức khỏe cũng chưa thể xác định được nguyên nhân chính xác gây tiểu đường tuýp 2. Theo một số nghiên cứu, bệnh tiểu đường tuýp 2 có liên quan đến những yếu tố sau: Di truyền, yếu tố môi trường, bệnh béo phì, người ít vận động, người có tiền sử tiểu đường thai kỳ hoặc tiền đái tháo đường, cholesterol và triglyceride cao…

3.3. Nguyên nhân bị tiểu đường thai kỳ

Trong giai đoạn mang thai, nhau thai sẽ thực hiện chức năng tiết hormone để nuôi dưỡng thai nhi. Các hormone này sẽ khiến cho các tế bào trong cơ thể kháng insulin dẫn đến tăng đường máu. Thông thường, tuyến tụy sẽ sản xuất đủ insulin để vượt qua sức đề kháng này. Nhưng trong một vài trường hợp tuyến tụy không thể sản xuất insulin kịp. Điều này làm làm giảm lượng glucose đến các tế bào, khiến lượng đường huyết tăng lên, dẫn đến tiểu đường thai kỳ. 

Theo đó, nguy cơ tiểu đường thai kỳ sẽ tăng lên nếu người bệnh có những vấn đề sau: Thừa cân, trên 25 tuổi, từng bị tiểu đường thai kỳ, sinh con nặng trên 4kg, gia đình có người mắc tiểu đường tuýp 2, có hội chứng đa nang (PCOS). 

4. Bệnh tiểu đường có biến chứng gì?

4.1. Biến chứng của bệnh tiểu đường

Khi lượng đường máu cao, thời gian mắc bệnh càng lâu, sẽ kéo theo nhiều biến chứng cấp tính và biến chứng lâu dài cho người bệnh tiểu đường. Bệnh có diễn biến phức tạp và có thể gây ra một số biến chứng khôn lường như sau: Bệnh tim, đau tim hay đột quỵ; ảnh hưởng thần kinh; các vấn đề về thận; mất thính lực; trầm cảm; suy giảm trí nhớ; bệnh võng mạc; thị lực giảm; nhiễm trùng da do vi khuẩn và nấm; tổn thương ở chân do nhiễm trùng và vết loét không lành. 

4.2. Biến chứng của bệnh tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ có thể hết sau sinh, tuy nhiên mẹ bầu cũng nên tìm hiểu về những biến chứng có thể xảy ra để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và em bé.

Biến chứng đối với mẹ

Tiểu đường thai kỳ có thể xảy ra một số biến chứng khôn lường đối với mẹ bầu như:

• Sinh non 
• Tăng huyết áp
• Sảy thai, thai lưu
• Tiền sản giật, sản giật
• Nhiễm khuẩn tiết niệu
• Đa ối khi mang thai
• Tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
• Có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ khi mang thai lần thứ hai

Biến chứng đối với con 

Bệnh có thể dẫn đến một số biến chứng đối với thai nhi và trẻ nhỏ cụ thể như sau:

• Dị tật sơ sinh
• Chậm phát triển trong tử cung
• Suy hô hấp cấp chu sinh
• Lượng đường trong máu thấp
• Tăng trưởng vượt mức (thai to)
• Có nguy cơ bị tiểu đường tuýp 2
• Nguy cơ tử vong chu sinh

5. Cách chẩn đoán và điều trị bệnh tiểu đường

Tiểu đường có thể xảy ra với bất kỳ đối tượng nào và đang có xu hướng trẻ hóa. Nếu bạn có những dấu hiệu liên quan đến tiểu đường thì hãy nhanh chóng đến các cơ sở y tế, để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị. 

5.1. Cách chẩn đoán bệnh tiểu đường

Trong quá trình thăm khám, người bệnh nên nói rõ về các triệu chứng bản thân gặp phải, tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường, các loại thuốc đang sử dụng và các loại dị ứng cần tránh. Theo đó, dựa trên những thông tin được người bệnh cung cấp, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán và cho làm một số xét nghiệm về bệnh tiểu đường. 

Một số xét nghiệm chẩn đoán bệnh tiểu đường được áp dụng phổ biến như:

• Xét nghiệm đo đường huyết lúc đói (FPG), người bệnh cần nhịn ăn ít nhất trong 8 giờ. 
• Xét nghiệm HbA1C này sẽ đưa ra lượng đường huyết trung bình trong 3 tháng gần nhất. Đây là xét nghiệm không yêu cầu người bệnh phải nhịn ăn. 
• Xét nghiệm glucose đường huyết ngẫu nhiên, người bệnh không cần phải nhịn ăn và có thể làm bất kỳ thời gian nào. 
• Xét nghiệm dung nạp glucose (OGTT) được thực hiện từ 2 – 3 giờ. Với thử nghiệm này bác sĩ sẽ kiểm tra mức đường huyết ban đầu, sau đó kiểm tra lại khi cho người bệnh uống một loại đồ ngọt. Đây là thử nghiệm thường sử dụng để chẩn đoán bệnh tiểu đường thai kỳ cho thai phụ. 

5.2. Cách điều trị cho người bị tiểu đường

Bệnh tiểu đường có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau, dựa vào tình trạng bệnh và thể trạng của từng người. Bên cạnh đó, việc điều chỉnh chế độ ăn uống kết hợp với lối sống lành mạnh sẽ hỗ trợ hiệu quả cho quá trình điều trị bệnh. Dưới đây là giải pháp điều trị cho từng dạng tiểu đường mà người bệnh có thể tham khảo. 

Điều trị tiểu đường tuýp 1

Đối với đái tháo đường tuýp 1, người bệnh sẽ điều trị bằng phương pháp insulin nhân tạo, để thay thế cho insulin mà cơ thể không tự sản xuất. Có 4 loại insulin thường được bác sĩ chỉ định như:

• Insulin tác dụng tức thời sẽ phát huy công dụng trong vòng 15 phút và kéo dài khoảng 4 giờ. 
• Insulin tác dụng ngắn sẽ phát huy công dụng trong vòng 30 phút và kéo dài từ 6 – 8 giờ. 
• Insulin tác dụng trung bình sẽ phát huy công dụng sau khi tiêm 1 – 2 giờ và kéo dài từ 12 – 18 giờ.
• Insulin tác dụng dài sẽ phát huy công dụng vài giờ sau khi tiêm và kéo dài từ 20 – 22 giờ. 

Điều trị tiểu đường tuýp 2

Điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp kết hợp với tập luyện thể dục mỗi ngày sẽ là giải pháp hiệu quả giúp kiểm soát tình trạng bệnh cho người tiểu đường tuýp 2. Nếu một lối sống lành mạnh không cải thiện được chỉ số đường huyết trong máu, người bệnh cần phải dùng đến thuốc uống insulin hoặc metformin để cải thiện tình trạng bệnh. 

Điều trị tiểu đường thai kỳ

Nếu chẳng may mắc tiểu đường khi đang mang thai, mẹ bầu cần phải thường xuyên theo dõi chỉ số đường huyết trong máu nhiều lần trong ngày. Nếu chỉ số đường huyết cao hơn mức bình thường, thì nên cắt giảm lượng đường trong chế độ ăn uống của mình để ngăn lượng đường trong máu tăng. Bên cạnh đó, nên luyện tập các bài tập thể dục dành riêng cho bà bầu theo sự hướng dẫn của bác sĩ, giúp cân bằng lại chỉ số đường huyết. 

6. Cách phòng ngừa tiểu đường

Theo các chuyên gia về sức khỏe, hiện vẫn chưa tìm được cách phòng ngừa bệnh tiểu đường tuýp 1. Dù vậy, việc duy trì một lối sống lành mạnh sẽ giúp phòng ngừa và hỗ trợ tối đa cho việc điều trị tiểu đường tuýp 2 và tiểu đường thai kỳ.

Hãy cùng điểm qua những cách phòng ngừa bệnh tiểu đường như sau:

• Xây dựng thực đơn lành mạnh có lợi cho sức khỏe, hạn chế những thực phẩm ít chất béo, nhiều calo và nhiều chất xơ
• Ăn nhiều trái cây, rau củ quả và ngũ cốc
• Duy trì thói quen tập thể dục thể thao thường xuyên
• Kiểm soát cân nặng, giảm cân nếu thừa cân

Tiểu đường là một căn bệnh nguy hiểm nhưng có thể kiểm soát được nếu như phát hiện kịp thời. Vì vậy, trong trường hợp nghi ngờ bản thân mắc bệnh tiểu đường thì người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.